Ата-аналарға арналған жадынама "Үйде сөйлеуді дамыту"

2025-2026 оқу жылы

Ата-аналарға арналған жадынама

Үйде сөйлеуді дамыту

логопед – Б.К.Тулегенова

Баланың сөйлеуін дамыту — оның ойлау, оқу және әлеуметтік дағдыларының негізі.

1. Көп сөйлесіңіз

• Баламен күнделікті әңгімелесіңіз, оны тек «нұсқаушы» ретінде емес, серіктес ретінде тыңдаңыз.
• Күнделікті әрекеттерді сипаттаңыз: «Қазір біз тәтті нанды кесіп жатырмыз».
• Баланың сөздерін қайталаңыз, толықтырыңыз:
  • Бала: «Кит»
  • Ата-ана: «Иә, үлкен көк кит суда жүзуде»

2. Оқыңыз және әңгімелеңіз

• Кітап оқу — сөздік қорды байыту үшін ең тиімді әдіс.
• Суреттерге қарап, баламен әңгіме құрыңыз: «Бұл қандай жануар?»
• Көбіне сұрақ қойыңыз, бірақ «иә/жоқ» сұрақтардан гөрі ашық сұрақтар тиімді: «Бұл неден қорқады?»

3. Қайталау және ойын арқылы үйрету

• Өлеңдер, тақпақтар, жұмбақтар, әндер — есте сақтау мен сөз байлығын арттырады.
• Сөздерді ойын түрінде үйретіңіз: карталар, суреттер, сөзжұмбақтар.

4. Тыңдаңыз және жауап беріңіз

• Баланың сөзін үнемі тыңдап, оған толық жауап беріңіз.
• Сөзді түзетуден гөрі, оның ой-пікірін қолдап, жаңа сөздер қосыңыз.

5. Күнделікті өмірді пайдаланыңыз

• Дүкенде, ас дайындағанда, серуенде кез келген сөзді үйретуге болады: «Алмаларды аламыз», «Қайда барамыз?»
• Сөйлеу — тек ойын немесе сабақ емес, күнделікті әрекет арқылы да дамиды.

6. Технологияны дұрыс пайдаланыңыз

• Теледидар немесе планшетті шектеулі уақытта, сапалы контентпен пайдаланыңыз.
• Көргенін талқылап, сөздерін қайталауға мүмкіндік беріңіз.

7. Мотивация және мақтау

• Баланың сөзін мақтап, оның сөйлеу әрекетін ынталандырыңыз.
• Мысалы: «Қандай тамаша сөз айттың!»

Ескерту

• Егер бала 3–4 жасқа дейін сөздерді айта алмай немесе сөйлем құрау қиындықтарын көрсетсе, логопедке немесе маманға кеңес алу қажет.