Жадынама «Бәрі бала мәзірі жайында!»

Бала мәзірі туралы жадынама

Балаңыздың дұрыс тамақтануы оның өсуі мен дамуы үшін өте маңызды. Баланың ағзасы үнемі өсіп, дамып, энергия мен қоректік заттарға қажеттілік артатындықтан, күнделікті мәзірінің дұрыс әрі теңдестірілген болуы қажет. Міне, бала мәзіріне қатысты негізгі кеңестер мен ұсыныстар:

1. Баланың жасына сәйкес дұрыс тамақтану

• 0-6 ай: Бұл кезеңде тек ана сүтімен немесе баланың жасына сәйкес бейімделген қоспалармен тамақтандыру ұсынылады. Ана сүті – ең жақсы қорек көзі, себебі ол барлық қажетті дәрумендер мен минералдарды қамтиды.
• 6 айдан кейін: Керек жағдайда қоспамен қатар жаңа қоректік заттар (картоп, көкөніс пюресі, ботқалар) енгізіледі. Бұл кезеңде қосымша тамақтандыруды дұрыс бастаған жөн.
• 1-3 жас: Осы жаста баланың мәзірінде сүт өнімдері, көкөністер, жемістер, жұмыртқа, ет және дәнді дақылдар болуы керек.
• 3 жастан бастап: Балада әр түрлі тамақтану таңдауын дамыту керек. Бұл жасында бала асқазан-ішек жүйесі толықтай қалыптасып, көп түрлі тағамды қорыта алады.

2. Теңдестірілген мәзір

Бала мәзірі әртүрлі қоректік заттармен толықтырылуы керек:

• Ақуыздар: Балаға жануарлардан (ет, балық, жұмыртқа, сүт) және өсімдіктерден (бұршақ дақылдары, жаңғақтар) алынатын ақуыздар қажет.
• Көмірсулар: Балаға энергия көзі ретінде картоп, күріш, сұлы, дәнді дақылдар мен макарон өнімдері қажет.
• Майлар: Табиғи майлар (мысалы, зәйтүн, күнбағыс майы), майлы балықтар (лосось, скумбрия) және сары май.
• Витаминдер мен минералдар: Жемістер, көкөністер, сүт өнімдері, ет және дәнді дақылдар баланың ағзасына қажетті дәрумендер мен минералдарды береді.

3. Бала мәзірінде әртүрлілік болуы тиіс

Балаңыздың мәзірінде әртүрлі тағамдар болуын қамтамасыз етіңіз. Жемістер мен көкөністердің көп түрлерін, әр түрлі ет түрлерін (тағамның дәмін өзгерту үшін) қосыңыз.

4. Су мен сұйықтық

Балаға жеткілікті мөлшерде су ішу маңызды. Әсіресе жаз айларында және белсенді физикалық белсенділік кезінде сұйықтықтың мөлшерін бақылаңыз.

5. Тамақтану уақыты

Бала үшін тұрақты тамақтану режимі маңызды. Әдетте, бала 5-6 рет тамақтануы керек: 3 негізгі ас және 2-3 жеңіл тағам.

6. Жеңіл тағамдар (снэк)

Жеңіл тағамдарда денсаулыққа пайдалы өнімдерді таңдаңыз: йогурт, жаңғақтар, жемістер мен көкөністер, тұзды немесе тәтті емес печенье.

7. Тәттілер мен қант мөлшерін шектеу

Баланың мәзірінде қант мөлшерін азайтуға тырысыңыз. Шоколад, тәтті сусындар, газды сусындар мен басқа да қантты тағамдар денсаулыққа зиян тигізуі мүмкін. Оларды мереке немесе арнайы жағдайлар үшін сақтаған дұрыс.

8. Тамақтанудың қауіпсіздігі

• Тамақтың дұрыс дайындалуы, қауіпсіз сақталуы маңызды. Тамақта зиянды бактериялар болмас үшін әрқашан тазалықты қадағалаңыз.
• Балаға жеңіл қорытуға болатын тағамдар ұсынған жөн, қатты немесе үлкен бөліктерден сақ болыңыз.

9. Тамақтану дағдыларын дамыту

Балаңызға тамақтану кезінде дұрыс дағдыларды үйретіңіз: тамақты баяу және толық жуу, аз-аздан көп тағамды жеп үйрену, белгілі бір уақытта тамақтану. Бұл дағдылар денсаулыққа әсер етеді.

10. Дұрыс тамақтану әдетін қалыптастыру

Балаңыздың дұрыс тамақтануға қызығушылығын арттырыңыз. Оны мәзірдің әртүрлілігі мен дәмін жақсы көріп, әртүрлі тағамдарды көріп, дәмін татып көруге ынталандырыңыз.

Қорытынды:

Бала мәзірі оның дұрыс дамуы үшін өте маңызды. Оны дұрыс ұйымдастыру үшін әртүрлі тағамдарды қосып, пайдалы өнімдермен қамтамасыз етіңіз. Баланы жасына, денсаулығына және жеке ерекшеліктеріне қарай дұрыс тамақтандыру – оның жақсы өсуі мен дамуының кепілі.

Дәмбике – Л.Н.Огриневич