Жадынама «Өзіне қызмет көрсету жайлы не білу керек?»

Өзіне қызмет көрсету — бұл баланың өзіне қажетті күнделікті іс-әрекеттерді орындауға қабілеттілігін дамыту процесі. Бұл кезең мектеп жасына дейінгі балалар үшін өте маңызды, өйткені баланың дербестікке қадам басуы оның сенімділігін арттырып, әлеуметтік және психологиялық дамуына ықпал етеді. Ата-аналар үшін баланың өзіне қызмет көрсету дағдыларын дұрыс дамыту өте маңызды. Міне, осы бағытта ата-аналарға арналған жадынама:

1. Күнделікті дағдыларды үйрету

• Киіну мен шешіну: Балаларға киімдерді дұрыс киіп, шешуге үйрету өте маңызды. Баланың жасына қарай киім таңдауда жеңіл әрі ыңғайлы модельдерді қолдану тиімді.
• Тісті тазалау: Баланың өз бетімен тісін тазалауы үшін бұл дағдыны тұрақты түрде қайталап, оң мотивация мен бағыт беру қажет.
• Қол жуу: Баланың қол жуу дағдысын үйрету оның тазалыққа деген қызығушылығын арттырады. Әр қадамды дұрыс орындауға үйретіп, баланың қолын жууға уақыт бөлу маңызды.

2. Тамақтану дағдыларын дамыту

• Өзіне тағам алу: Баланы өз бетінше тамақтануға үйрету үшін оның қоректену дағдыларын дамыту керек. Үйде оның үстел басында өз бетінше тамақ жеуіне мүмкіндік беріп, оны қолмен емес, қасық пен шанышқымен тамақтануға үйрету маңызды.
• Құралдарды пайдалану: Баланың дұрыс ас құралдарын қолдануы үшін, оны мұқият үйретіп, дұрыс пайдалану дағдыларын қалыптастыру қажет.

3. Өзін-өзі күту дағдыларын үйрету

• Жуыну: Баланы душ немесе ванна қабылдауға үйрету, оның жуыну құралдарын дұрыс пайдалануын қадағалау, сонымен қатар денсаулыққа пайдалы әдеттерді дамыту маңызды.
• Шашын тарау: Шашын тарауға және оған күтім жасауға үйрету — бұл баланың өзін-өзі күту дағдыларын дамытуға үлкен әсер етеді. Шашын тарауды қызықты әрі оңай ету үшін ойын түрінде ұйымдастырыңыз.

4. Дербестікке үйрету

• Өз бетімен әрекет ету: Баланы өзінің қажеттіліктерін орындауға үйрету — оның дербестігін арттырады. Мысалы, ойыншықтарын жинау, өз ыдысын алып, тамақтанудан кейін оны тазалау.
• Шешім қабылдау: Баланың күнделікті шешімдер қабылдау дағдысын дамытуға мүмкіндік беріңіз. Мысалы, қандай киім кию, қандай ойыншықпен ойнау туралы шешімдер қабылдауға жол ашыңыз.

5. Әлеуметтік дағдылар мен өзара әрекеттесу

• Құрбыларымен қарым-қатынас жасау: Баланың топтық жұмыста өз ойын білдіруге, басқалармен бөлісуге үйрету оның әлеуметтік дағдыларын дамытады.
• Өз қажеттіліктерін жеткізу: Баланы өз пікірін, қалауын және қажеттіліктерін жеткізе білуге үйрету оның эмоциялық дамуына оң әсер етеді.

6. Өзін-өзі бақылау және ұйымдастыру

• Уақытты дұрыс пайдалану: Баланың уақытты қалай пайдалануды үйренуі, күн тәртібін сақтауы оның күнделікті өмірін ұйымдастыруға көмектеседі. Мұндай дағды болашақта дербестікті қалыптастыруға ықпал етеді.
• Жауапкершілік: Баланы өзін-өзі бақылауға және өз әрекеттеріне жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу өте маңызды.

7. Ата-ананың рөлі

• Балаға үлгі болу: Балалар ата-аналарының іс-әрекеттерін көріп үйренеді, сондықтан да өздеріңіз күнделікті тұрмыс пен гигиена дағдыларын дұрыс орындау арқылы балаларыңызға үлгі болыңыздар.
• Қолдау және мадақтау: Баланың өзіне қызмет көрсету дағдыларын дамытқанда оны мадақтап, қолдап отыру маңызды. Бұл оның жаңа дағдыларды үйренуге деген ынтасын арттырады.

Қорытынды:

Өзіне қызмет көрсету дағдылары баланың дамуындағы маңызды қадамдардың бірі болып табылады. Ата-аналар бұл процессте өзара ынтымақтастықта жұмыс істей отырып, баланың дербес өмірге дайын болуына көмектесе алады. Өзіне қызмет көрсету дағдыларын үйретуде сабырлы, шыдамды болыңыз және әрбір жетістікті бірге тойлаңыз.

 «Әсел» бөбекжайы МКҚК тәрбиешісі

А.М.Хасенова